Hac Nedir?
Hac sözlükte; hürmete değer makamları ziyaret etmek anlamına gelmektedir. İslam dininde ise: “Arafat’ta, özel vaktinde bir miktar durmakt ve Kâbe-i Muazzama’yı usulünce tavaf ederek ziyaret etmektir. Hac yapan kimseye Hâcc (Hacı) denir. Bunun çoğulu “Hüccac”dır.İslam’ın beş temel şartından biri olan hac, gücü yeten herkese farz kılınmıştır.
Yüce Allah şöyle buyurmuştur:
وَلِلّٰهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ اِلَيْهِ سَبٖيلًا
“Ona varmaya gücü yeten kimsenin Kâbe’yi tavaf etmesi Allah’ın insanlar üzerindeki hakkıdır.” [Al-i İmran 97]
Hz. Rasûlullah [sallallahu aleyhi vesellem] şöyle buyurmuştur:
بُنِىَ الإِسْلاَمُ عَلَى خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَإِقَامِ الصَّلاَةِ ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ ، وَالْحَجِّ
“İslam beş temel esas üzere kurulmuştur. Allah’tan başka ilah bulunmadığına ve Hz. Muhammed’in [sallallahu aleyhi vesellem] O’nun elçisi olduğuna şahitlik etmek, namazı dosdoğru kılmak, zekâtı vermek, Ramazan orucu tutmaktır ve hac yapmak.” [Buhari, Müslim]
Efendimiz [sallallahu aleyhi vesellem]; hac ibadeti hem mal hem de bedenen yapılan bir ibadet olduğu için acele davranmamız gerektiğini ifade etmiştir. Nitekim İbn Abbas [radiyallahu anh] anlatmıştır:
“Rasûlullah [sallallahu aleyhi vesellem] buyurdular ki:“Kim hac yapmak isterse acele etsin. Çünkü olur ki insan hastalanır (bineği) kaybolur, (gitmeye mani) bir iş zuhur eder.” [Ahmed, İbn Mace]
Müzdelife Vakfesi
Müzdelife bölgesi, Arafat ile Mina arasında kalmaktadır. Henüz hac ibadetlerini tamamlamamış olan hacı adayları, bayram gecesini burada geçirmekte yatsı vaktinde; akşam ve yatsı namazlarını birleştirerek Cem-i Te’hir’le kılınmaktadır. Burada; şeytan taşlamak için nohut büyüklüğünde 49 adet taş toplanır. Sabah namazı erkenden kılınır ve ayakta kıbleye karşı dönülerek vakfe duası yapılır.
“Arafat’tan ayrılıp (sel gibi Müzdelife’ye) akın ettiğinizde Meş’ar-i Haram’da Allah’ı zikredin.” (Bakara, 198) ayetine uyularak Müzdelife Vakfesi tamamlanır.
Şeytan Taşlama
Hac mevsiminde Mina’da Kurban Bayramı’nın birinci, ikinci ve üçüncü günlerinde Aka’be Cemresi, Küçük Cemre ve Orta Cemre olmak üzere üç şekilde şeytan taşlanır. Şeytan taşlamak, haccın vaciplerindendir. Günümüzde şeytan taşlama temsili olarak insanlığın ortak düşmanı şeytanı taşlayıp telin etmektir. Bu lanetleme, atamız Hz. İbrahim’in dininden bizlere miras kalmıştır. Kabe yapılıp tamamlanınca, Cebrail [aleyhisselam], Hz. İbrahim’e [aleyhisselam] gelip:
“Onu tavaf et!” dedi. Hz. İbrahim ve Hz. İsmail [aleyhisselam], her tavafta Hacerü’l-Esved’i, isti¬lâm etmek suretiyle Kabe’yi, yedi kere tavaf ettiler. Makam-ı İbrahim’in arkasında iki rekât namaz kıldılar. Cebrail [aleyhisselam]; Safa ile Merve, Mina, Müzdelife ve Arafat’ta yapılacak hac amellerinin hepsini onlara gösterdi ve öğretti. Aka’be Cemresi’ne vardıkları zaman, orada onlara şeytan göründü.
Cebrail [aleyhisselam], Hz. İbrahim’e [aleyhisselam]:
“Tekbir getir (Bismillahi Allahu Ekber) ve ona taş at!” dedi. Hz. İbrahim [aleyhisselam], yedi taşı tek tek ve her birinde de tekbir getirerek şeytana taş attı. Bunun üzerine şeytan kayboldu. Sonra şeytan, orta Cemre’de göründü. Cebrail [aleyhisselam]:
“Tekbir getir (Bismillahi Allahu Ekber) ve ona taş at!” dedi. Hz. İbrahim [aleyhisselam], yine yedi taşı tek tek ve her birinde de tekbir getirerek taş attı. Melun şeytan yine kayboldu. Ancak, bu defa en son Cemre’de, göründü.
Cebrail [aleyhisselam], Hz. İbrahim’e [aleyhisselam]:
“Tekbir getir (Bismillahi Allahu Ekber) ve ona taş at!” dedi. Hz. İbrahim [aleyhisselam], yedi tekbirle ona yedi taş daha attı. Şeytan bir daha çıkmamak üzere kayboldu.
Peygamber Efendimiz [sallallahu aleyhi vesellem] şöyle buyurmuşlardır:
“Beytullah’ın çevresinde dönmek, Safa ile Merve arasında gidip gelmek, şeytanı taşlamak, hepsi Allah’ın şeairini (İslam’ın alamet ve işaretlerini) ayakta tutmak içindir.”
Mekke-i Mükkereme Ziyaret Yerleri
Hac yolcularının Mekke-i Mükerreme’deki ziyaret programları; yakın ziyaretler ve uzak ziyaretler olmak üzere ikiye ayrılır. Yakın ziyaretler kapsamında Peygamber Efendimizin [sallallahu aleyhi vesellem] doğduğu evin yeri, Cin Mescidi ve Cenett-ül Mualla, uzak ziyaretler kapsamında ise; Sevr Dağı, Arafat, Müzdelife, Mina ve Hira Dağı ziyaret edilir.
Haccın Tavafı (Ziyaret Tavafı)
Hac ibadetinin yerine getirilebilmesi için haccın tavafının yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu tavaf Kurban Bayramının birinci günü yapılabileceği gibi ikinci ve üçüncü günlerinde de yapılabilir. Özel günlerinde olan hanımlar temizlendikten sonra tavaflarını yapabilirler. Haccın tavafından sonra haccın say’inin de yapılması gerekir.
Nafile Tavaf
Nafile tavaf her zaman yapılabilir. Nafile tavaf için ihrama girmeye gerek yoktur. Çünkü bu tavaf normal elbiselerle yapılır. İhramlı olunmadığı için remel, ıztıba ve Safa ile Merve arasında say yapılmaz. Nafile tavaf yapan kişi tavafa başlarken: “Allah’ım, tavaf yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve benden kabul eyle” der.
Nafile tavaf Hacer-ül Esved taşı selamlanarak başlar ve umre tavafı gibi tamamlanır. Tavafın ardından 2 rekat tavaf namazı kılınır ve zemzem içilir. Nafile tavaftan sonra Safa – Merve arasında say yapılmamaktadır.
Veda Tavafı
Hac yolcusu, Mekke’de kaldığı günlerini; tavaf, umre, namaz, Kur’an, oruç ve zikirle geçirir. Mekke’den ayrılmadan önce veda tavafı yapar ve artık emin beldeden ayrılma vaktidir. Tavafla başlayan Mekke günleri yine tavafla sonlanır. Bu tavaf bir anlamda izin almak, müsaade istemektir. Beden ayrılsa dahi akıl ve gönül Mekke’de kalır, tekrar kavuşmak ümidi ve gözyaşlarıyla Kabe’ye veda edilir.
Medine-i Münevvere’ye Hicret
Hac seyahatlerine ilk önce Mekke’den başlayan hacılar, tüm hac farizalarını tamamladıktan sonra yönlerini ensar şehri Medine-i Münevvere’ye çevirirler. Bu yolculuk bir bakıma Mekke’den Medine’ye hicret etmek gibidir.
Medine’nin havası, yaşantısı ve düzeni bambaşkadır. Hicret sonrası Hz. Peygamber’e [sallallahu aleyhi vesellem] kucak açan bu kutlu belde; bütün sıcaklığıyla kuşatır kendisine misafir olanları… Hz. Peygamber’e [sallallahu aleyhi vesellem] özlem duyan müminler burada O’na [sallallahu aleyhi vesellem] kavuşurlar.